Կենսագրությունը
Հովհաննես Շիրազը (Օնիկ Կարապետյան) ծնվել է 1914 թվականի ապրիլի 26-ին Ալեքսանդրապոլ քաղաքում՝ Ռուսաստանի կայսրություն (այժմ Գյումրի, Հայաստան): Մայրը՝ Աստղիկը, այրիացել էր նրա ծննդից քիչ առաջ, Հայկական ցեղասպանության ընթացքում: Շիրազը մեծացել է աղքատության մեջ: Մանկությունը անցնում է գյուղից գյուղ, մինչև որ ծվարում է Ալեքսանդրապոլի որբանոցում: 1930 թ. պատանի Շիրազի բանաստեղծությունները տպագրվում են տեքստիլ գործարանի թերթում: Այդ գործարանում նա աշխատում էր որպես ջուլհակ: Շիրազը սովորել է ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետում (1937-41), Մոսկվայում Մ. Գորկու անվան գրականության ինստիտուտում (1952-56): Նրա առաջին գործը՝Գարնան սկիզբ անվանմամբ հրատարակվեց 1935 թ.: Այնուհետև լույս են տեսել բանաստեղծի «Արևի Երկիր» քնարական պոեմը (1938), «Երգ Հայաստանի» (1940) «Բանաստեղծի ձայնը» (1942), «Բիբլիական» (1942) պոեմը: 1958 թ. հրատարակում է «Քնար Հայաստանի» գրքի առաջին հատորը: Երկրորդ և երրորդ հատորները հրատարակվում են 1965 թ. և 1974 թ.: Սկզբում գրողն իր բանաստեղծությունները ստորագրում էր Հովհաննես Շիրակ: Սակայն Ատրպետը առաջարկում է Շիրակը փոխարինել Շիրազով, որովհետև ինչպես ինքն է նկատում, պատանու բանաստեղծություններն Իրանի վարդաշատ քաղաք Շիրազի վարդերի բուրմունքն ունեն: Հովհաննես Շիրազի ստեղծագործությունները Հայաստանում լույս են տեսել ավելի քան կես միլիոն տպաքանակով: Մահացել է Երևանում 1984 թ-ի մարտին, թաղվել է Կոմիտասի անվան պանթեոնում։ Նրա առաջին կինը հայտնի բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկյանն էր: Նրանց տղան՝ Արա Շիրազը քանդակագործ է: Շիրազը իր երկրորդ կնոջից՝ Շուշանից յոթ երեխա ունեցավ: Նրանց որդին, Սիփան Շիրազը պոետ էր:
Հովհաննես Շիրազի անվամբ են կոչվում Երևանի թիվ 169 դպրոցը և Սպահանի մարզի Ջուղայի մի փողոց: Գյումրիի 19-րդ դարի կառույցում բացվել է Հովհաննես Շիրազի տուն-թանգարանը:
Գործունեությունը
Շիրազին հատկապես թանկ են մարդու, բնության, սիրո, հայրենիքի ներշնչած ապրումները: Խոհափիլիսոփայական մտորումներում Շիրազը արծարծել է կյանքի ու մահվան առեղծվածի, մարդու բնույթի ճանաչողության հարցերը («Բնության գլուխգործոցը»): Մարդու հավերժական կերպարի բացահայտման հարցում Շիրազի ստեղծագործությունների մեջ առանձնահատուկ տեղ է վերապահված մորը և մայրերգությանը: Շիրազը վերաիմաստավորել է մոր թեման՝ «մայր» հասկացությունը դնելով աշխարհի հավերժական արժանիքների շարքում ( «Մայրս», «Մայրս մի բուռ մայր Հայաստանում»): Հայրենասիրական քնարերգությունը Շիրազի ստեղծագործության մեջ ունի ընդգրկման լայն ոլորտ՝ ժողովրդի պատմական անցյալ, սփյուռքահայության ճակատագիր, պատմական հայրենիքի ազատագրման հույս, հայոց լեզվի պահպանում («Հայ ժողովրդի երգը», «Կտակ», «Արարատին», «Անի», «Հայոց դանթեական»):
Հետհոկտեմբերյան հայ բանաստեղծության ամենակարկառուն դեմքն է Հովհաննես Շիրազը: /Դերենիկ Դեմիրճյան/
Նկարները
Տեսանյութերը
Հայոց Լեզուն
Պոեզիա Հովհաննես Շիրազ...
Այվազովսկի Հովհաննես...
