ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ
Մաթեմատիկոս , Փիլիսոփա (Իմաստասեր) , Տոմարագետ , Աշխարհագետ , Աստղագետ
Ծնվել է՝ 605 թ. - Մահացել է՝ 685 թ.
Կենսագրությունը
ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ, Շիրակավանցի (ծ. և մ. թթ. անհտ), VII դ. գիտնական, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, տիեզերագետ: Ծնվել է Շիրակի Շիրակավան (Երազգավորս) կամ Անանիա (Անէանք) գյուղում, այլ կարծիքով՝ Անիում: Ուսանել է Դպրեվանքի դպրոցում, ապա 11 տարի ճանապարհորդել ու սովորել տարբեր երկրներում, որից 8-ը՝ տրապիզոնցի հույն նշանավոր գիտնական Տյուքիկոսի դպրոցում: Վերադառնալով հայրենիք՝ ծավալել է գիտական գործունեություն՝ աստղագիտության, մաթեմատիկայի, տոմարագիտության, աշխարհագրության և այլ գիտությունների բնագավառներում, զբաղվել է մանկավարժությամբ (բացել դպրոց, գրել դասագրքեր):
Գործունեությունը
Անանիա Շիրակացին մշակել է իր սեփական իմաստասիրական համակարգը: Աստղագիտական աշխատություններում քննել է Արեգակի, Երկրագնդի, Լուսնի, աստղերի և տիեզերական երևույթների հետ կապված հարցեր. նրան հայտնի են եղել Երկրի գնդաձևությունը, հակոտնյա աշխարհի գոյությունը, և որ լույսի տարածման արագությունը շատ ավելի մեծ է, քան ձայնինը: Կռահել է Լուսնի սեփական լույսից զուրկ պինդ մարմին լինելը: Ճիշտ է բացատրել Լուսնի փուլերի առաջացումը, Արեգակի և Լուսնի խավարումները, ծովերի մակընթացություններն ու տեղատվությունները: Համեմատությունների ու դատողությունների միջոցով եզրակացրել է, որ Արեգակը մեծ է թե՛ Լուսնից, թե՛ Երկրից և գտնվում է շատ մեծ հեռավորության վրա:
Տեսանյութերը
Անանիա Շիրակացի
Այլ հղումները
- «Ո՞վ Ո՞վ է» Հայկական Հանրագիտարան
- Վիքիպեդիա Հանրագիտարան
- Թումանյան Բ., Հայ աստղագիտության պատմություն, հ. 1, Ե., 1964:
- Խրլոպյան Գ., Անանիա Շիրակացու աշխարհայացքը, Ե., 1964:
- Պետրոսյան Գ., Մաթեմատիկան Հայաստանում հին և միջին դարերում, Ե., 1959:
- Աբրահամյան Ա., Անանիա Շիրակացու մատենագրությունը. ուսումնասիրություն, Ե., 1944:
