Մեծանուն Հայեր

ՎԼԱԴԻՄԻՐ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄԻ ԱԲԱՋՅԱՆ

Ծնվել է՝ 27/11/1927 - Մահացել է՝ 15/01/2013

Կենսագրությունը

«Ես ոտանավոր արտասանել չեմ կարող. Առանց ասելիքի ասմունքն ինձ համար անիմաստ բան է: Դրա համար էլ ես ասմունքն ընտրեցի որպես երկրորդ մասնագիտություն»: /

Վլադիմիր Աբաջյան/ Վլադիմիր Աբաջյանը ծնվել է 1927 թվականի նոյեմբերի 27-ին՝ Շիրակի մարզի Շիրակ գյուղում (նախկին անվանումը՝ Ղոնախղռան): 1951 թվականին ավարտել է Երևանի գեղարվեստաթատերական ինստիտուտի դերասանական բաժինն ու նույն թվականից աշխատանքի անցել Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնում՝ որպես դերասան: Նա, ով լինելով թատերական ինստիտուտի երրորդ կուրսի ուսանող, Արմեն Գուլակյանի կողմից հրավիրվել էր Սունդուկյանի անվան թատրոն, շուտով սկսել է հեռանալ թատրոնից ու իրեն նվիրել պոեզիային, պոեզիան էլ՝ ժողովրդին: Նա թատրոնից մի փոքր հեռացավ պարզ պատճառով. այն դերերը, որոնք ինքը կարող էր խաղալ, իրեն չէին տալիս, տալիս էին իրենից ավելի ապաշնորհի կամ իրենից ավելի շնորհքովի: Նա էլ մտածեց՝ եթե այդպես է, ինչու՞ չապավինել մեր հրաշք բանաստեղծներին, որոնք կարճ տողով բան են ասում աշխարհին: Եվ նա իրեն նվիրեց այդ ժանրին, որտեղ կարողացավ դրսևորել իրեն: Կանգնեց 2000 հոգու առջև ու ասմունքեց: Եվ իրեն լսեցին: Դեռ լսում են... Հայ թատրոնի և կինոյի դերասան, ասմունքի վարպետ, ժողովրդական արտիստ, «Մովսես Խորենացի» մեդալակիր Վլադիմիր Աբաջյանը վախճանվեց կյանքի 86-րդ տարում՝ Երևանում: Նրա հոգեհանգիստը տեղի ունեցավ Երևանի Սբ. Հովհաննես եկեղեցում, իսկ վերջին հրաժեշտը՝ Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնում: Աբաջյանական արվեստի երկրպագուները, դերասանի հարազատներն ու սաները միշտ կհիշեն նրա բամբ ձայնի ելևէջները, որոնք խորապես հուզում էին մարդկանց սրտերը:

Գործունեությունը

Մարդիկ կային, ովքեր չէին ուզում, որ Աբաջյանը Վ. Ի. Լենինի դերը խաղար, և նա այդպես էլ չխաղաց: Կենտկոմից մեկը եկել ու ասել էր, որ դա այնպիսի դեր է, որով դերասանը պետք է վերջացնի իր կյանքը: Առաջին դերը, որ նա խաղացել է՝ «Նամուսում» էր՝ Սեյրանի դերը: Այն ժամանակ այդ ներկայացումը ցուցադրվել է շուրջ 300 անգամ: Նրան ու նրա մատուցած արվեստը սիրում էին ոչ միայն Հայաստանում, այլև սփյուռքում: Խաղացել է տարբեր երկրներում: Աբաջյանը թատրոնում կերտել է բազմաթիվ դերեր մի շարք ներկայացումներում, որոնցից են՝ Ն. Զարյանի «Արա Գեղեցիկ» (Արա), Ա. Շիրվանզադեի «Նամուս» (Սեյրան), Գ. Սունդուկյանի «Քանդած օջախ» (Օսեփ), Ժ. Հարությունյանի «Խաչմերուկ» (Աբելյան), Աբդուլինի «13-րդ նախագահը» (Սագադաև), Պ. Զեյթունցյանի «Ավերված քաղաքի առասպելը» (Գնել) և այլն: Վլադիմիր Աբաջյանը մեծ ճանաչում է ունեցել նաև ասմունքի բնագավառում: Երկացանկում եղել են հայ միջնադարյան, դասական և ժամանակակից բանաստեղծների գործեր՝ Գ. Նարեկացի, Ն. Քուչակ, Սայաթ-Նովա, Հ. Թումանյան, Ա. Իսահակյան, Վ. Տերյան, Պ. Սևակ, Հ. Շիրազ, Սահյան և այլք: Նրա ձայնով խոսել են մեր պոետները: Վլադիմիր Աբաջյանը լսելի է դարձրել բանաստեղծական աշխարհը: Մարդ՝ ում ձայնը նույնիսկ մեր գիտակցության ու ենթագիտակցության մեջ է մտել, դարձել օրինաչափ մի բաղադրիչ մեր ձայների, ինչպես նաև կերպարների աշխարհում: Մարդ՝ ով մեր մեծերից յուրաքանչյուրի պես եզակի էր ու անկրկնելի: Աբաջյանը նաև խաղացել է կինոյում, մասնակցել հեռուստա և ռադիո բեմադրությունների: Նկարահանվել է «Սայաթ-Նովա», «Լալվարի որսկանը», «Կամոյի վերջին սխրանքը», «Հուսո աստղ», «Ջոն արքա», «Քառյակ», «Արահետ» և այլ ֆիլմերում: Արտիստը բեմի վրա էր ավելի քան 5 տասնամյակ: Սունդուկյանի անվան թատրոնը նրա տունն էր: Վլադիմիր Աբաջյանը պարգևատրվել է մի շարք պատվոգրերով, մրցանակներով, շքանշաններով: 1972 թվականին արժանացել է Հայաստանի վաստակավոր, իսկ 1984 թվականին՝ ժողովրդական արտիստի կոչման, 1988-ին՝ ՀՀ «Մովսես Խորենացի» մեդալի, 2006 թվականին՝ ՀՀ մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալի և Գյումրիի Վարպետի կոչման: Աճեմյանն ասում էր. «Պանթեոնն հարստանում է, թատրոնը աղքատանում»: Երբ Աբաջյանը բեմում էր, ազատ աթոռ չէիր գտնի: Թեև վերջին 10 տարում ներկայացումներում չէր խաղում, բայց ասմունքը նրանից անբաժան էր: Նարեկացուց մինչև Թումանյան, Թումանյանից մինչև Շիրազ, հետո Սևակ... Ու այդ աշխարհում էր ապրում՝ աշխարհի ու ինքն իր հետ համերաշխ ու երջանիկ: Մոտավորապես երկու ժամ ու կես առանց ջուր խմելու կարդում էր այն գործերը, որոնք իր համար հոգեհարազատ են եղել և այդպիսին էլ մնացել են մինչև վերջ...